Update cao Metalektro per 1-12-2022

Door onze juristen

Op 1 december 2022 is de nieuwe cao van Metalektro ingegaan. De sociale partners hebben het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) gevraagd om deze cao algemeen verbindend te verklaren. Dat heeft deze keer een extra dimensie omdat de sociale partners de werkingssfeer hebben ‘verduidelijkt’. Hoogstwaarschijnlijk wijzigt ook de werkingssfeer van het bedrijfstakpensioenfonds PME. Dit kan tot gevolg hebben dat een aantal bedrijven de cao moeten gaan toepassen en wellicht met terugwerkende kracht verplicht moeten gaan deelnemen aan de pensioenregeling van PME. Werkgevers die niet onder de cao en verplichtstelling van PME willen vallen dienen vóór 28 februari hun bedenkingen bij SZW kenbaar te maken.

Op 6 februari heeft SZW de algemeenverbindendverklaring (AVV) van de nieuwe cao Metalektro ter visie gelegd. De tervisielegging duurt 3 weken en eindigt op 28 februari 2023. Op grond van artikel 3.2. Toetsingskader algemeenverbindendverklaring cao-bepalingen is het mogelijk dat belanghebbenden binnen deze termijn hun bedenkingen kunnen indienen.

Aanpassing werkingssfeer

De omschrijving van de werkingssfeer cao 2022-2024 is, stellen de sociale partners, verduidelijkt en luidt als volgt:

“Deze overeenkomst is tevens van toepassing op de arbeidsovereenkomsten van werknemers in dienst van de werkgever die niet valt onder 6 of 7 van deze bijlage en in hoofdzaak ondersteunende en/of samenhangende activiteiten verricht ten behoeve van een of meer werkgever(s) in de Metalektro waarmee de werkgever een gezamenlijke onderneming vormt, tenzij de werkgever is gebonden aan de al of niet algemeen verbindend verklaarde bepalingen van de cao voor het Metaalbewerkingsbedrijf, of de cao voor het Technisch Installatiebedrijf”.

Het gaat hierbij met name om ondernemingen en werkgevers die ondersteunende en of samenhangende activiteiten verrichten ten behoeve van een of meer werkgevers in de Metalektro, waarmee de werkgever een gezamenlijke onderneming vormt.

Hoewel de aangepaste werkingssfeerbepaling niet volledig duidelijk is (zoals wat bedoeld wordt met het begrip ‘gezamenlijke onderneming’), kan deze aanpassing tot gevolg hebben dat het voltallige personeel van al die bedrijven binnen het concern onder de werkingssfeer van de Metalektro komt te vallen. Dit is een duidelijke verruiming van de werkingssfeer ten opzichte van de vorige cao.

De wijziging van de werkingssfeer in de cao zal hoogstwaarschijnlijk tot gevolg hebben dat ook de werkingssfeer bij het bedrijfstakpensioenfonds PME zal worden gewijzigd. Dit betekent dat een groot aantal bedrijven een cao moeten gaan toepassen en binnen afzienbare tijd verplicht moeten gaan deelnemen aan de pensioenregeling van het BPF. Omdat volgens sociale partners inhoudelijk geen wijziging is beoogd – het gaat naar hun zeggen immers om een verduidelijking van de werkingssfeer – kunnen sociale partners zich op het standpunt stellen dat de cao en de verplichte deelname met terugwerkende kracht geldt.

Verduidelijking of verruiming?

De Raad van Overleg (ROM) in de Metalektro verklaart bij de aankondiging van het onderhandelingsresultaat in september 2022 dat: ‘sociale partners het ondernemingsbegrip in de werkingssfeer van de cao’s Metalektro verduidelijken’. Overal waar in de bijlage het woord onderneming is genoemd is dit vervangen door werkgever. ‘Andere aanpassingen van de cao-teksten, al of niet voortvloeiend uit wettelijke bepalingen, en verduidelijkingen van cao-teksten zullen als gebruikelijk worden uitgewerkt’. Kortom, de ROM verklaart hiermee dat dit geen verruiming maar een verduidelijking is.

Als het gaat om een verduidelijking en geen verruiming kan geen beroep worden gedaan op een dispensatie. Normaal kan bij een wijziging van de werkingssfeer BPF de werkgever een beroep doen op de vrijstelling van artikel 2 Vrijstellings- en boetebesluit Wet BPF 2000. De werkgever die van mening is dat wel sprake is van een verruiming van zal dan via een civiele procedure moeten aantonen dat er een onjuiste wijzigingsprocedure is gevoerd en daarmee niet voldaan is aan de representativiteitsvereiste. Geen gemakkelijke opgave.

Er is wel een aanzienlijk verschil tussen de woorden ‘verduidelijking’ en ‘verruiming’. Verduidelijken betekent volgens ‘Van Dale’ ophelderen of verklaren. De oorspronkelijke tekst verandert er niet door, maar wordt opgehelderd. Verklaren betekent dan weer ‘iets voor het verstand duidelijk maken’. Met andere woorden: inhoudelijk wijzigt er niks. Dat is wezenlijk anders dan het verruimen van de werkingssfeer. Verruimen betekent volgens ‘Van Dale’ namelijk ‘meer doen omvatten’.

Onmiddellijk terugwerkende kracht

Doordat de sociale partners de tekstverbeteringen wegzetten als verduidelijkingen krijgt de tekst van de cao (en dus ook van de werkingssfeer) bij een ‘algemeen verbindend verklaring’ onmiddellijk terugwerkende kracht. Terugwerkend kan voor een werkgever of een onderneming betekenen: vanaf het moment van oprichting of de start van de beschreven activiteit in het Handelsregister.

Gevolgen voor pensioenregeling

Voor alle werkgevers waarop deze ‘verduidelijking’ van toepassing is heeft dit gevolgen voor hun pensioenregelingen. Werkgevers die nu menen dat hun pensioenregeling niet onder de werkingssfeer van PME valt, komen bij deze aanpassing van de werkingssfeer en verplichtstelling aan de cao wél onder die werkingssfeer te vallen.

Op deze werkgevers rust in de nieuwe situatie de bewijslast om aan te tonen dat zij 6 maanden vóórdat de verplichtstelling op hen van toepassing was een eigen – tenminste voor 95% financieel en actuarieel gelijkwaardige – pensioenregeling hadden. En daarbij geldt dan niet de datum van de verduidelijking van de werkingssfeer vanwege de terugwerkende kracht. De werkgever zal dan, zowel binnen als buiten rechte, moeten aantonen dat de ‘verduidelijking’ niets meer is dan een verkapte verruiming van de werkingssfeer van de cao Metalektro.

Bedenkingen

Werkgevers die niet onder de verruimde cao willen vallen en in de toekomst niet onder de verplichtstelling van BPF PME dienen vóór 28 februari aanstaande hun bedenkingen bij SZW neer te leggen. Het gaat hier om partijen die onder door de AVV verplicht zijn de cao toe te passen of daarvan indirect gevolgen kunnen ondervinden. Na het aanbrengen van bedenkingen wordt de bedenkingenprocedure gestart. Deze procedure houdt in dat na het vragen van een reactie van de cao-partijen de Stichting van de Arbeid om een reactie wordt gevraagd.

Op www.uitvoeringarbeidsvoorwaardenwetgeving.nl kan een bedenkingenformulier worden gedownload. Een bedenking die gelet op het voorgaande voor de hand ligt, is het standpunt dat de facto geen sprake is van een verduidelijking, maar van een verruiming, met gevolg dat de wijziging niet volgens de voorschriften (wat betreft representativiteitseisen) heeft plaatsgevonden. Een ander aspect dat in de bedenkingen zou terugkomen is de onduidelijkheid van de nieuwe werkingssfeerbepaling.

Tot slot: het algemeen belang; vennootschappen die niet tot de bedrijfstak behoren, worden straks alsnog tot de bedrijfstak geacht te behoren. Met andere woorden: er wordt mogelijk oneigenlijk een monopoliepositie verschaft.